پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیة الله کعبی

بسم الله الرحمن الرحیم 

الحمدالله رب العالمین و الصلوة و السلام علی سیدنا محمد و آله الطییبین الطاهرین

لا سیما بقیة الله في الأرضین 

قال تعالی في محکم کتابه و منیر خطابه في سورة محمد:

ﺇِﻥﺗَﻨﺼُﺮُﻭﺍﺍﻟﻠَّﻪَﻳَﻨﺼُﺮْﻛُﻢْﻭَﻳُﺜَﺒِّﺖْﺃَﻗْﺪَﺍﻣَﻜُﻢْﻭَﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍﻓَﺘَﻌْﺴًﺎ ﻟَّﻬُﻢْﻭَﺃَﺿَﻞَّ ﺃَﻋْﻤَﺎﻟَﻬُﻢْﺫَﻟِﻚَ ﺑِﺄَﻧَّﻬُﻢْﻛَﺮِﻫُﻮﺍ ﻣَﺎ ﺃَﻧﺰَﻝَﺍﻟﻠَّﻪُ ﻓَﺄَﺣْﺒَﻂَﺃَﻋْﻤَﺎﻟَﻬُﻢْ ﺃَﻓَﻠَﻢْ ﻳَﺴِﻴﺮُﻭﺍﻓِﻲ ﺍﻟْﺄَﺭْﺽِﻓَﻴَﻨﻈُﺮُﻭﺍ ﻛَﻴْﻒَﻛَﺎﻥَ ﻋَﺎﻗِﺒَﺔُﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻣِﻦﻗَﺒْلهم.

خوب، در آغاز سخن از اینکه توفیق شد خدمت شما سربازان حضرت بقیة الله که به عنوان مهاجر إلی الله مستقرید در خطهای اول تبلیغ اسلام و معارف اهل بیت خدا را سپاس می گویم و از برادران مکرم و معزز دفتر تبلیغات اسلامی استان خوزستان به ویژه حضرت حجة الاسلام و المسلمین آقای دبیری و سروران محترم همکارشان و اساتید معظم تشکر می کنم که خدمت مخلصانه دارند انجام می دهند و بنده به شما تبریک می گویم که چنین توفیقی پیدا کرده اید.

بنده بدون مبالغه خدمتتان می گویم و بدون هیچ تعارف اگر من هم می توانستم و شرایطم اجازه می داد که در یک روستای مورد نیاز مستقر شوم و تبلیغ کنم همین کار را می کردم و یک فرصت بسیار مهمی برای شما است و بنده واجب تر از این در تبلیغ نمی دانم.

خداوند تبارک و تعالی اگراخلاص باشد و نیت تبلیغ دین خدا کمک می کند «یا ایها الذین آمنوا إن تنصروا الله ینصرکم.» نصرت خدا هم به نصرت دین خدا است. امیرالمومنین هم در نهج البلاغة می فرماید که إن الله قد تکفل بنصر من نصره و اعزاز من أعزه. یعنی خدا خودش به عهده گرفته که کارهای کسی که به خدا کمک می کند را پیش ببرد.

لذا من به شما تبریک می گویم و تشکر می کنم که قبول دعوت را به عهده گرفته اید و لو توأم با همه سختی هایی که همراه تبلیغ هست و شما تحت ولایت خدا هستید و خدا خودش کارهای شما را به عهده می گیرد.

موضوع سخنی که برادران به بنده پیشنهاد کرده اند بحث ولایت فقیه است.

ولایت فقیه شعبه ای از ولایت ائمه است. بنده می خواهم نظریه سیاسی اسلام را از دیدگاه فریقین ابتدا بیان کنم بعد گریز بزنم به ولایت فقیه با همین رویکرد که شما هم بتوانید به بعضی از شبهات این جریان معاند پاسخ دهید البته با وقت کمی که داریم.

می دانید که نظامهای حکومتی چند دسته تقسیم می شوند؛ استبدادی، اشرافی و دموکراسی. 

استبدادی حکومت فرد است و فرد می شود قدرت مطلقه و صاحب اختیار مطلق مردم. حالا چه به نام پادشاهی مطلقه که خیلی از این رژیمهای منطقه پادشاهی مطلقند یا شبه پادشاهی به اسامی متعدد.

مدل دوم حکومتها، مدل اشرافی است. اشرافی یعنی یک طبقه و یک گروه که اینها تافته جدا بافته اند و حاکم به دنیا می آیند، اشرافی زاده اند و اینها زمام امر را به دست می گیرند. خانواده پادشاهی، نه شخص پادشاه مثل حکومت عربستان سعودی که الآن به آن الأسرة المالکة خانواده پادشاهی می گویند. یا مثل انگلیس که نظامش در اصل نظام اشرافی گری بوده  و نظام فئودالها بوده بر پایه زمین حکومت بوده و بعدا تبدیل شد به دوموکراسی و تا حالا هم مجلسی هست به نام مجلس لردها، تافته جدا بافته. و آنهایی که از شکم مادرشان حاکم به دنیا می آیند.

احترام خودشان را دارند و چون وابسته به فلان خانواده اند پس باید حکومت کنند. این را حکومت اشرافی می گویند و به زبان انگلیسی "اریستوکراسی".

مرکب از دو واژه "اریستوا" یعنی شریف و شریف زاده و "کراتیو" یعنی حکومت و حکومت اشراف.

 در هر حال اینها متمایز از مردمند و دارای عنوانی جدا به عنوان حاکمند.

دسته سومی از حکومت ها هستند که ما در زمانمان مبتلا هستیم به این حکومت ها که حکومت های دوموکراسی نام دارند. 

تعریفش هم این است؛ حکومت مردم بر مردم به وسیله مردم که این بزرگترین دروغ تاریخ است. حالا کار نداریم به دروغ بودنش اما از لحاظ اسمی گفته می شود حکومت مردم به وسیله نمایندگان ملت این را "دوموکراسی" می گویند. چون هر کدام از این مدلها، امروز مبتلی به هست اما حکومتی که جهان امروز به آن مبتلی است حکومت "دوموکراسی" است.

حکومت دوموکراسی مبتنی بر نظریه قرارداد اجتماعی است. گفته می شود: همان طور که مردم در زمینه خرید و فروش قراردادی با هم می بندند در زندگی اجتماعی حکومت را از طریق مجلس و نمایندگان ملت واگذار می کنند به یک عده

آنها هم وکیل مردمند و حکومت هم وکیل مردم است.

سوالی که مطرح است این است: که آیا اسلام مدل حکومتی هم دارد یا حکومت را واگذار کرده است به بشر؟ چه استبدادی، چه اشرافی، چه دوموکراسی.

آیا اسلام مدل حکومتی هم دارد و در مورد حکومت هم فکری کرده است یا نه؟ 

پاسخ ما مثبت است. می گوییم بله، در اسلام مدل حکومتی وجود دارد و به حکومت هم فکر شده و مدل حکومت اسلام، مدل حکومتی است که به آن ولایت یا نظام ولایی می گوییم.

نظام ولایی نه استبدادی است و نه اشرافی است و نه دوموکراسی لیبرال. ویژگی های خاص خودش را دارد.

و ولایت به زبان اصول فقهی خودمان یک "تاسیس شرعی" است و یک "حقیقت شرعیه متأصله" است.

یعنی همانطور که شما در مورد "صلاة" بحث می کنید که این حقیقت شرعی دارد یا ندارد.

نظام حکومتی ولایی قبل از اسلام وجود نداشته است. بعد از اسلام هم در هیچ کدام از ملل و نحل و نظامها وجود ندارد. یکی از القاب مهم پیامبر گرامی اسلام محمد مصطفی که به این لقب می نازیم "ولی امر مسلمین جهان" است. پیامبر هم ولی امر بود و امام بود. پیامبر هم نبی است که از خدا به او خبر می دهند. یخبر عن الله هم رسول است که کتاب قانون آسمانی دارد و هم امام است یعنی رهبر مسلمین است و زمامدار است.

سوالی که مطرح است؛ این ولایت و این زمامداری و این زعامت پیامبر بر مسلمین، آیا بر اساس رأی شخصی است یعنی پیامبر مستبدانه حکومت کرد؟ نه. آیا بر اساس یک شرافت ذاتی و آن بعد ولایت تکوینی او است؟ پاسخمان باز منفی است. پیامبر ولایت تکوینی دارد. شرافت ذاتی دارد. ائمه هم ولایت تکوینی و شرافت ذاتی دارند اما حکومت یک امر اعتباری است و یک امر جعلی  و قرارداده شده است. امورات جعلی؛ مثل معاملات و عقد ازدواج و در حقیقت فقه مجعولات شارع است. حکومت هم جزء مجعولات شارع است و ربطی به شرافت ذاتی ندارد.

خوب، حالا که ربطی به شرافت ذاتی ندارد و جعلی است آیا یک نوع دوموکراسی است؟ آیا مردم پیامبر را به عنوان حاکم انتخاب کردند و قبل از انتخاب مردم امر و نهی پیامبر اعتبار نداشت؟ پاسخ منفی است.

 به دلیل آیات فراوان. به دلیل « انما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمون الصلوة و يؤتون الزكوة و هم راكعون»

به دلیل: «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم.» به دلیل: «ما کان لمومن و لا  مومنة إذا قضی الله و رسوله امرا أن یکون لهم الخیرة من أمرهم.» به دلیل: «یقولون هل لنا من الأمر شیئ قل ان الأمر کله لله»

می خواهیم بگوییم: که پیامبر ولی بود یعنی خداوند تبارک و تعالی همانطور که نماز را جعل کرد و فرمود: «اقم الصلوة لذکري» و «اقیموا الصلوة» همانطور که ذکات را جعل کرد و فرمود: «توا الزکات» همانطور که حج را تاسیس کرد و فرمود:« لله علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلا»

همین خداوند تبارک و تعالی برای تمشیت امور سیاسی و اجتماعی جامعه یک حاکم و یک رهبر و یک زعیمی قرار داد که اسمش در اصطلاح ولی امر و ولی مسلمین است. نحوه و نوع حکومت پیامبر، حکومت ولایی بود. این مدل ولایی به تعیین من الله لا بتعیین من البشر است. 

سوال: آیا این ولایت پیامبر و زعامت سیاسی اجتماعی پیامبر که گفتیم نه استبدادی  نه اشرافی و نه دوموکراسی است. آیا این فقط خاص دوران پیامبر است و تمام؟

یکی از نزاعهایی که بین مسلمین در گرفت متاسفانه همین است.

چگونه این نزاع در گرفت؟ عده ای آمدند به پیامبر عرض کردند: گفتی نماز بخوانیم خواندیم. روزه بگیرید گرفتیم حج و زکات قبول کردیم حالا که می گویید ابن عم شما بعد از شما ولی شود این از خودتان است یا از خدا؟ اگر از خودتان است قبول نداریم اگر از خدا است بگو صاعقه نازل شود. «سئل سائل بعذاب واقع»

این کتاب بابهای مختلفی دارد و باب اول این کتاب عنوانش این است: باب عقد الإمامة. یعنی امامت چگونه منعقد می شود. یعنی گویی قرارداد و همان که گفتیم مجعول است.

آنجا تعریفی از امامت می دهند که تعریفش شبیه به تعریف شیعه است؛ الإمامة موضوعة لخلافة النبوة لحراسة الدین و سیاسة الدنیا.

یعنی امامت وضع شده به عنوان جانشینی پیامبر برای پاسداری از دین و مدیریت شؤون دنیا.

ما در کتابهامان می گوییم رئاسة عامة لأمور الدین و الدنیا لشخص إنساني نیابة عن النبي.

اگر خوب دقت کنید دو تعریف شبیه به همند و هم افقند.

سوال: شرایط این امام چیست؟

آقایان اهل تسنن در این کتاب احکام سلطانیه می گویند امام باید این شروط را داشته باشد:

یک: أن یکون مجتهدا بالاحکام و النوازل. احکام یعنی احکام شرعی. نوازل جمع نازله است. نازله یعنی مسائل مستحدثه و جدید.

باید مجتهد باشد به مسائل قدیم و جدید.

دو: أن یکون عادلا متقیا. عدالت و تقوا داشته باشد.

سه: أن یکون ذا نجدة. یعنی ظرفیت بسیج امت برای مسائل اسلام را داشته باشد و شجاع باشد.

خوب بنده سوال می کنم؛ اینها را بگذارید کنار هم. علم و اجتهاد و عدالت و تقوا هم باید داشته باشد. مدیریت و مدبریت هم باید داشته باشد. آیا ما چیز دیگری درباره ولایت فقیه غیر از اینها میگوییم یا همین است؟

سوال: پس چگونه معروف است که سنی ها می گویند هر کسی در رأس حکومت قرار بگیرد حتی اگر ظالم باشد اطاعتش واجب است.

 هر چند ما معتقدیم اطاعت از جائر از گناهان کبیره است. اما باید گفت این از دیدگاه سنی ها بحث درستی است.

و منافات ندارد با قولشان در مورد امامت فقیه. آنها می گویند در رأس باید فقیه باشد اما اگر فقیه نشد چه کنیم؟ آیا باید انقلاب کنیم علیه حکومت یا باید از حکومت اطاعت کنیم؟ می گویند باید اطاعت کنیم حتی اگر ظالم باشد. نه اینکه مشروع است حکومت حتی اگر ظالم باشد بلکه اطاعت از حکومت حتی اگر در رأس حکومت یک ظالم باشد و می گویند انقلاب کردن بر علیه حاکم جائز نیست.

این حکم ثانوی است. به حکم اولی آنها هم قائلند به امات و رهبری فقیه اما به حکم ثانوی خیر.

خوب سوال؟ این امام اهل سنت که با این خصوصیات حاکم باشد را چه کسانی معین می کنند؟

تفاوت اهل حل و عقد با  خبرگان

آنها می گویند اهل حل و عقد. اهل حل و عقد افراد با نفوذ و اکابر قوم و بزرگان قوم هستند. تفاوت خبرگان در نزد ما و اهل خبره با اهل حل و عقد نزد آنها چند مورد است.

اولا اهل حل و عقد افرادی هستند که حکومت فعلی دستشان است و نفوذ کلمه دارند قدرت دستشان است اما در مجلس خبرگان قدرت فعلی یا قدرت آینده شرط نیست.پس در اهل حل و عقد قدرت فعلی شرط است اما در مجلس خبرگان قدرت شرط نیست.

دو: در اهل حل و عقد اجتهاد شرط نیست اما در مجلس خبرگان اجتهاد شرط است.

سه: اهل حل و عقد از لحاظ تعداد تعداد شرط نیست چقدر باشد و هرچقدر افراد با نفوذ باشد مورد قبول است اما در مجلس خبرگان تعداد و افراد مد نظر نیست و کارشناسی به جای تعداد مهم است.

یعنی اهل خبره باید باشند و در اصول فقه می خوانیم «حجیت قول اهل خبره» کارشناس باشد. در حالی که در اهل حل و عقد کارشناسی شرط نیست.

تفاوت بعدی؛ اهل خبره در نظام جمهوری اسلامی باید منتخب مردم باشند اما در اهل حل و عقد انتخاب مردم شرط نیست بلکه قدرت نقش آفرین است.

در اهل خبره نظرشان بر اساس شهادت شرعی است اما اهل حل و عقد نظرشان بر اساس تشخیص فردی و صاحب کار بودن و صاحب نظر بودن است.

پس اهل حل و عقد ماهیتا با خبرگان متفاوت است.

این مورد را اینطور توضیح دادیم چون مجله ای که در مورد امامت می نویسند و متاسفانه با مسائل انقلاب زاویه دارند. کسی در آن مجله مقاله ای در مورد اهل حل و عقد نوشته بود و بعد در پرانتز نوشته بود خبرگان امت تا مقایسه کند سقیفه را با خبرگان در حالی که خبرگان طریقی است برای تحقق نظام ولائی.

سقیفه طریقی است برای جدایی از نظام ولایی. سقیفه آغازی است برای سوکولاریسم در اسلام. خبرگان آغازی است برای بازگشت به پیام غدیر در اسلام.